1ος τόμος

Με την έκδοση του 1ου τόμου του επιστημονικού περιοδικού συγγράμματος «ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ» υλοποιείται ένας από τους βασικούς σκοπούς της Φιλολογικής, Ιστορικής, Αρχαιολογικής, Λαογραφικής Εταιρείας (Φ.Ι.Α.Λ.Ε.Θ.)
Με την έκδοση αυτή πολλοί επιστήμονες, Έλληνες και ξένοι, οι οποίοι έχουν ως αντικείμενο φιλολογικής, ιστορικής, αρχαιολογικής και λαογραφικής μελέτης τη Θεσσαλία, που ακόμη πολλές πτυχές της παραμένουν ανεξερεύνητες, θα έχουν ένα έγκυρο επιστημονικό βήμα για να δημοσιεύσουν τα πορίσματα των ερευνών και μελετών τους.

Όπως σημειώνεται στον Πρόλογο, η έκδοση του νέου πανθεσσαλικού περιοδικού έρχεται, παράλληλα με την τοπική, να καλλιεργήσει και την θεσσαλική επιστημονική συνείδηση, εναρμονιζόμενη με την νέα διοικητική οργάνωση της χώρας, χωρίς να ανταγωνίζεται τα υπάρχοντα τοπικά περιοδικά, των οποίων η παρουσία είναι αναγκαία. Η Φ.Ι.Α.Λ.Ε.Θ. καλλιεργεί μια ευρύτερη και περιφερειακή αντίληψη, με την πεποίθηση ότι μπορούν οι πνευματικοί άνθρωποι να υπερβούν χρόνιες τοπικιστικές διαφορές και να αναστοχαστούν την κοινή πολιτισμική εικόνα της Θεσσαλίας. Ουδείς αμφισβητεί ότι, μέσα σε έναν κόσμο που απειλείται από ποικίλα δεινά, η ένωση των πολιτιστικών δυνάμεων ενός τόπου μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η Θεσσαλία έχει ενιαία ιστορική διαδρομή και πολιτισμό από αρχαιοτάτων χρόνων έως σήμερα. Η μυθολογία και η αρχαιολογία της είναι από τα πλέον σημαντικά κεφάλαια του ελληνικού πολιτισμού. Μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη και ανταγωνιστική κοινωνία η συσπείρωση των πνευματικών δυνάμεων μιας ευρείας περιφέρειας, όπως η Θεσσαλία, είναι αναγκαία και λυ-σιτελής. Εξάλλου, η περιφερειακή συνείδηση καλλιεργείται αποτελεσματικότερα μέσα από τα Γράμματα και τις Τέχνες, καθώς και από τα έργα που πολιτισμού.

Τα «ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ» φιλοδοξούν να είναι το επιστημονικό βήμα, στο οποίο θα δημοσιεύονται πρωτότυπες και τεκμηριωμένες μελέτες θεσσαλικού ενδιαφέροντος. Την εγκυρότητά τους εγγυάται η Επιστημονική Συντακτική Επιτροπή, η οποία αποτελείται από επιστήμονες εγνωσμένου κύρους αλλά και γνώστες των θεσσαλικών επιστημονικών αντικειμένων που ο καθένας τους έχει αναλάβει.

Με αυτές τις σκέψεις και αυτές τις προϋποθέσεις τα «ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ» απευθύνονται σε όλους τους επιστήμονες, Θεσσαλούς και μη, οι οποίοι έχουν στα ερευνητικά τους ενδιαφέροντα τη Θεσσαλία (τομείς Φιλολογία, Ιστορία, Αρχαιολογία, Λαογραφία με τα συναφή αντικείμενα) και τους καλούν να τα τιμήσουν με τη συνεργασία τους».

Ο 1ος τόμος (2011) των «Θεσσαλικών Μελετημάτων» χωρίζεται σε 4 ενότητες και περιλαμβάνει:

Α. ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ

ΧΡΥΣΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, διδάκτωρ Αριστ. Παν/μίου Θεσσαλονίκης,
– Ο αργοναυτικός μύθος ως μέσο προώθησης πανηγυρικών στόχων και πολιτικής προπαγάνδας: Κλαυδιανός, De Bello Getico (σελ. 9-19).
ΕΛΕΝΗ ΚΟΝΤΑΞΗ, διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας,
– Το λογοτεχνικό περιοδικό της Αιγύπτου “Σεράπιον” και οι Πηλιορείτες πρωτεργάτες του (σελ. 21-42).
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΙΟΣΕΣ, διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας,
– Μύθος και μυθοπλασία στη “Διήγηση του Ιάσονα” του Βασίλη Βασιλικού (σελ. 43-54).
ΤΑΣΟΥΛΑ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ, αν. καθηγήτρια Παν/μίου Θεσσαλίας,
– Τόποι και τοπία της Θεσσαλίας στο έργο της Ευγενίας Φακίνου (σελ. 55-71).
Β.Δ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ομ. καθηγητής Παν/μίου Θεσσαλίας,
– Η αδελφική αγάπη στο έργο του συγγραφέα Βασίλη Φυτσιλή (σελ. 73-86).
ΜΑΡΙΤΑ ΠΑΠΑΡΟΥΣΗ, αν. καθηγήτρια Παν/μίου Θεσσαλίας,
– Ο δρόμος με τις ακριβές σιωπές: Η αρχιτεκτονική του ανδρισμού στις “Τελετές ενηλικίωσης” του Κώστα Ακρίβου (σελ. 87-97).
ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΤΣΙΤΣΑΝΟΥΔΗ-ΜΑΛΛΙΔΗ, λέκτωρ Παν/μίου Ιωαννίνων,
– Τηλεοπτική γλώσσα και κοινό: Συμπεράσματα αιχμής από μια έρευνα στη θεσσαλική περιφέρεια (σελ. 99-110).

Β. ΙΣΤΟΡΙΑ

ΣΟΦΙΑ ΚΡΑΒΑΡΙΤΟΥ, αρχαιολόγος – δρ. θρησκευτικής ανθρωπολογίας και αρχαίας ελληνικής γραμματείας,
– Ημερολόγια της Αρχαίας Θεσσαλίας (113-128).
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΜΠΛΙΑΣ, δρ ιστορίας – σχολικός σύμβουλος φιλολόγων,
– Τα Φάρσαλα την εποχή του Μεσαίωνα (13ος αι.) (σελ. 129-140).
ΓΡΗΓΟΡΗΣ Ι. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ, δρ πολεοδομίας – χωροταξίας ΕΜΠ,
– Οθωμανική Θεσσαλία: Οι διαδικασίες συγκρότησης του Kaza Ermiye (Αλμυρού) μέσα από τις πηγές του 15ου-18ου αιώνα (σελ. 141-159).
ΘΕΟΔΩΡΟΣ Α. ΝΗΜΑΣ, δρ ιστορίας – σχολικός σύμβουλος φιλολόγων,
– Η Εκπαίδευση στα Βλαχοχώρια των Τρικάλων κατά την τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας (18ος-19ος αι.) (σελ. 161-192).
ΙΟΥΛΙΑ ΚΑΝΔΗΛΑ, δρ ιστορίας – φιλόλογος,
– Ειδήσεις για την εκπαιδευτική κατάσταση της Θεσσαλίας
κατά την τελευταία δεκαετία της Τουρκοκρατίας από το Αρχείο του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων (σελ. 193-220)

Γ. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΔΡΥΜΗ-ΣΙΣΜΑΝΗ, δρ αρχαιολογίας – δ/ντρια Ινστιτούτου Αρχαιολογικών Σπουδών Θεσσαλίας,
– Η Θεσσαλία στην Ύστερη εποχή του Χαλκού. Η μυθική Ιωλκός και η παρουσία των Μυκηναίων στη Θεσσαλία (σελ. 223-263).

Δ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΚΟΥΤΣΙΑΣ, μηχανολόγος εργοδηγός,
– Η παραδοσιακή υφαντική των νομάδων της Πίνδου. Τέχνη και τεχνική (σελ. 267-294).
Περιέχει ακόμη: Θεσσαλική Βιβλιογραφία (σελ. 295-314). Βιβλιοκρισίες (σελ. 315-336). Σχόλια. (σελ. 337-339) κ.ά.